Catenaccio là gì? Sự ‘sụp đổ’ của trường phái bóng đá Ý

Nổi tiếng là trường phái bóng đá của Ý, catenaccio là thuật ngữ quen thuộc với những người yêu bóng đá Ý. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết catenaccio là gì.

Sự ra đời của Catenaccio đã mang đến cho bóng đá Ý sự ổn định ở hàng thủ, đặc biệt là sự độc đáo trong chiến thuật. Nó mang đậm dấu ấn của quốc gia này. Nhưng catenaccio trong bóng đá là gì? Nguồn gốc, cách thức hoạt động ra sao? Loạt những thắc mắc của bạn sẽ được LangTucCau giải đáp ngay trong bài viết dưới đây.

Catenaccio là gì?

Catenaccio là một hệ thống chiến thuật trong bóng đá nổi tiếng với việc chú trọng đến khả năng phòng ngự. Trong tiếng Ý, "catenaccio" có nghĩa là "cái then cửa". Nó làm nên một hệ thống phòng ngự có tổ chức tốt và hiệu quả nhằm bảo vệ khung thành. 

Hệ thống này tập trung vào việc xây dựng một hàng phòng ngự vững chắc với nhiều cầu thủ lùi sâu nhằm giảm thiểu các cơ hội ghi bàn của đối phương. Một trong những đặc điểm nổi bật của Catenaccio là sự hiện diện của "libero". Cầu thủ này có nhiệm vụ quét dọn và bọc lót.

 Ngoài việc phòng ngự chặt chẽ, Catenaccio còn tận dụng những cơ hội tấn công nhanh để ghi bàn, thường thông qua các pha phản công sắc bén. Được coi là một trong những phong cách chiến thuật phòng ngự đáng gờm nhất trong lịch sử bóng đá, Catenaccio đã có sức ảnh hưởng lớn trên toàn cầu. 

Các câu lạc bộ Ý thường sử dụng chiến thuật này. Ở cấp độ đội tuyển, đội tuyển quốc gia Italia cũng đạt được nhiều thành công thông qua việc phòng ngự chặt và phản công nhanh. Chính nhờ Catenaccio, nhiều đội bóng Ý đã xây dựng được danh tiếng về khả năng phòng ngự vững chắc và chiến thắng những giải đấu quan trọng.

Nguồn gốc ra đời của chiến thuật Catenaccio

Chiến thuật Catenaccio có nguồn gốc từ hệ thống "khoá cửa" (verrou) do huấn luyện viên người Áo Karl Rappan phát minh vào năm 1932. Lúc này ông đang huấn luyện câu lạc bộ Servette tại Thụy Sĩ. Hệ thống này bao gồm bốn hậu vệ cố định và một hậu vệ quét, chơi ngay trước thủ môn và tập trung vào phòng ngự.

Trong thập niên 1950, huấn luyện viên Nereo Rocco đã đưa hệ thống này vào Ý. Nó được áp dụng cho câu lạc bộ Triestina và giúp đội bóng đạt ngôi á quân Serie A với đội hình 1-3-3-3. Catenaccio trở nên nổi tiếng vào thập niên 1960 khi huấn luyện viên người Argentina Helenio Herrera áp dụng nó cho Inter Milan. 

Herrera đã sử dụng chiến thuật này để giành nhiều chiến thắng tối thiểu 1-0. Ông kết hợp với những pha phản công nhanh và sắc bén để giúp Inter Milan đạt được nhiều thành công lớn.

Cách áp dụng chiến thuật Catenaccio trong bóng đá

Dưới đây là cách mà Catenaccio vận hành:

Hàng phòng ngự vững chắc:

Chiến thuật Catenaccio đặc biệt chú trọng xây dựng một hàng phòng ngự kiên cố. Đội hình thường bố trí nhiều cầu thủ phòng ngự hơn với một hoặc hai trung vệ và một cầu thủ libero (hậu vệ quét) ở phía sau. Mục đích xây dựng hàng phòng ngự này để bảo vệ khung thành và ngăn chặn các pha tấn công của đối thủ.

Libero - Hậu vệ quét:

Cầu thủ libero đóng vai trò quan trọng trong Catenaccio. Đây là cầu thủ có khả năng đọc tình huống tốt, di chuyển linh hoạt để can thiệp vào các pha tấn công nguy hiểm của đối phương. Libero không chỉ phòng ngự mà còn giúp tổ chức phản công nhanh khi giành lại bóng.

Phản công nhanh:

Một khi giành được bóng, đội bóng áp dụng Catenaccio sẽ tận dụng tối đa cơ hội để phản công nhanh. Các cầu thủ tấn công luôn sẵn sàng ở vị trí thuận lợi để khai thác những khoảng trống trong hàng thủ đối phương, tạo ra các pha tấn công bất ngờ và hiệu quả.

Chuyền bóng dài:

Chuyền bóng dài từ hàng phòng ngự lên tuyến trên là một phương pháp đặc trưng của Catenaccio. Cách này giúp đội bóng chuyển trạng thái từ phòng ngự sang tấn công một cách nhanh chóng. Nó tạo ra cơ hội ghi bàn bất ngờ cho các tiền đạo.

Linh hoạt trong chiến thuật:

Catenaccio cho phép huấn luyện viên điều chỉnh chiến thuật dựa trên diễn biến trận đấu và đối thủ. Đội bóng có thể thay đổi đội hình và cách triển khai để phù hợp với tình hình cụ thể. Cách làm này giúp thích nghi và tạo ra lợi thế trước đối thủ.

Quản lý tâm lý đội bóng:

Chiến thuật Catenaccio đòi hỏi các cầu thủ phải kiên nhẫn và bình tĩnh. Đội bóng cần giữ vững tinh thần, không bị lúng túng khi đối thủ kiểm soát bóng nhiều hơn. Sự tập trung và sẵn sàng phản công khi có cơ hội là yếu tố then chốt.

Đội hình cân đối và kỷ luật:

Để thành công với Catenaccio, đội bóng cần có một đội hình cân đối từ hàng phòng ngự đến hàng công. Sự hợp tác chặt chẽ giữa các cầu thủ, cùng với kỷ luật chiến thuật cao, đảm bảo đội bóng duy trì được cấu trúc và hiệu quả trong cả phòng ngự và tấn công.

Đội bóng nào áp dụng chiến thuật catenaccio thành công nhất?

Ngoài đội tuyển bóng đá quốc gia Ý thì đội bóng áp dụng chiến thuật catenaccio thành công nhất là Inter Milan. Dưới sự dẫn dắt của huấn luyện viên Helenio Herrera, Inter Milan đã đạt được nhiều thành tích ấn tượng và vô số danh hiệu trong thập kỷ 1960.

Inter Milan đã chinh phục cú đúp Serie A vào các mùa giải 1962-1963 và 1963-1964, đồng thời giành cúp Quốc gia Ý (Coppa Italia) vào năm 1964. Đỉnh cao của họ là khi vô địch Cúp C1 châu Âu (nay là UEFA Champions League) vào các năm 1964 và 1965.

Đội hình Inter Milan dưới sự dẫn dắt của Helenio Herrera được xây dựng vững chắc với sự góp mặt của các cầu thủ tài năng như Giacinto Facchetti, Armando Picchi, Luis Suárez, Jair da Costa và Sandro Mazzola. Họ đã đưa tên tuổi Inter Milan thành một trong những đội bóng nổi tiếng nhất thế giới vào giai đoạn đó.

Với thành công vang dội này, Inter Milan đã xác lập vị thế của mình là một trong những đội bóng đầu tiên và thành công nhất trong việc áp dụng và phát triển chiến thuật Catenaccio.

Ưu và nhược điểm của chiến thuật catenaccio trong bóng đá là gì?

Ưu điểm

• Phòng ngự chắc chắn, giúp chặn các phương án tấn công của đối thủ khi tiếp cận vào khung thành của đội nhà.
• Cầu thủ Libero có khả năng kèm chặt tiền đạo của đối phương, làm giảm hiệu quả tấn cộng của họ.
• Là nền tảng phản công hiệu quả, có thể thu hút đối phương vào việc tấn công và khiến cho hàng phòng ngự của đối phương dễ bị lộn xộn và yếu đi.
• Có các đường chuyền bóng dài, tấn công bất ngờ dễ tạo ra cơ hội ghi bàn hơn.

Nhược điểm

• Lỗi thời với bóng đá hiện đại vì các đội bóng đối thủ đã tìm được phương pháp “khắc chế”.
• Dễ gặp khó khăn trước đội bóng có hàng công mạnh, bị ép vào thế phòng ngự.
• Chiến thuật thiếu sự cân bằng giữa hàng phòng ngự và tấn công.
• Khả năng thích ứng hạn chế khi cầu khi thi đấu với các đội bóng có chiến thuật linh hoạt, thay đổi đội hình thường xuyên.
• Dễ mắc lỗi trong các tình huống kèm người.

Có nên vận dụng chiến thuật catenaccio không?

Chiến thuật Catenaccio, mặc dù từng là xu hướng và thành công lớn trong quá khứ, hiện nay lại đang gặp phải những thách thức và có những vấn đề cần được cân nhắc khi áp dụng.

Để có thể vận dụng catenaccio trong bóng đá hiện đại thì đội bóng cần có sự điều chỉnh và cải tiến nó phù hợp. Đặc biệt họ cần tạo được sự cân bằng giữa việc phòng ngự và tấn công trong trận đấu.

Dưới đây là những thách thức nếu áp dụng catenaccio trong bóng đá hiện nay:

• Không phù hợp với thay đổi luật chơi khi catenaccio chỉ tập trung vào phòng ngự và hy vọng vào kết quả hòa có thể làm giảm khả năng đội bóng leo lên bảng xếp hạng, khi thắng trận mang lại 3 điểm.
• Sự thiếu cân bằng giữa phòng ngự và tấn công khi catenaccio tập trung quá nhiều vào phòng ngự. Điều này làm thiếu sự linh hoạt và sự sáng tạo cần thiết trong hàng công, làm giảm đi sức mạnh tấn công của đội bóng.
• Catenaccio cần phải được điều chỉnh và cải tiến để đảm bảo sự cân bằng giữa phòng ngự và tấn công để phù hợp với bóng đá hiện đại.

Câu hỏi liên quan khác

Ai là người phát minh ra môn bóng đá catenaccio?

Huấn luyện viên người Áo Karl Rappan được coi là người đã phát minh ra catenaccio thông qua việc áp dụng hệ thống "verrou" vào đội bóng Servette từ năm 1932. Hệ thống này gồm bốn hậu vệ cố định và một tiền vệ kiến thiết ở giữa sân, tập trung vào phòng ngự vững chắc và tổ chức để ngăn chặn đối thủ, tạo ra cơ hội cho phản công nhanh. 

Karl Rappan là một trong những nhân vật quan trọng đánh dấu sự ra đời và phát triển của Catenaccio. Đây là một trong những chiến thuật phòng ngự đáng chú ý nhất trong lịch sử bóng đá.

Catenaccio khác với các chiến thuật phòng ngự khác như thế nào?

Catenaccio khác biệt với các chiến thuật phòng ngự khác bởi sự tập trung vào phòng ngự sâu và chặt chẽ hơn. Chiến thuật này đặc trưng bởi việc sử dụng libero. Libero có nhiệm vụ can thiệp linh hoạt trong các tình huống nguy hiểm và cản trở các cầu thủ đối phương trước khi chúng tiến vào vùng nguy hiểm của đội bóng. 

Qua bài viết trên, LangTucCau đã giúp bạn biết được catenaccio là gì trong bóng đá. Với những đóng góp quan trọng với các đội bóng ở Ý, catenaccio đã trở thành một phần quan trọng trong tiến trình phát triển của bóng đá thế giới. Mặc dù hiện nay catenaccio không còn phổ biến như trước nhưng nó vẫn được mệnh danh là một trong những chiến thuật phòng ngự kinh điển.